Vitaminler
Besinlerdeki Vitamin ve Mineraller
Vitaminler Vücut fonksiyonunun düzenlenmesinde ve devamlılığında önemli rol oynarlar. Yağda ve suda eriyenler olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Yağda eriyenler A – D – E – K vücutta depolandığı için hergün almaya gerek yoktur. Suda eriyenler B – C ise depolanmazlar, fazlası dışarı atılır. Her gün alınması gerekir.
A VİTAMİNİ
Karaciğer, balık yağı, yumurta sarısı, süt ve süt ürünlerinde bulunur. Retinol A vitamininin aktif halidir ve yeşil yapraklı sebzelerle sarı renkli meyvelerde bulunan beta karotenden elde edilir.
Yararları : Saç ve cilt sağlığı, kemik ve dişlerin oluşumu, solunum ve sindirim sistemi ile idrar yolları hücrelerinin sağlığının korunması, görmenin sağlanması.
Eksikliği : Gece körlüğü, geçici görememe.
B VİTAMİNİ
Hayvansal ve bitkisel gıdalarda bulunur. Süt, ciğer, yumurta ve yeşil yapraklı sebzeler ile işlenmemiş huhubat ürünlerni bunlar arasında sayılabilir.
Yararları : Gıdalarda bulunan enerjinin açığa çıkmasını, hormonların üretilmesini, ağız dil ve cilt dokusunun sağlıklı kalmasını sağlamak.
B1 VİTAMİNİ
Kepekli ekmek, kabuklu pirinç, karaciğer, böbrek, balık, bezelye, fındık ve yumurta B1 vitamini açısından oldukça zengindir
Yararları : Glikozu enerjiye çeviren kimyasal reaksiyonların sağlanması, sinirler ve kalp için gerekli enerjinin üretilmesi.
Eksikliği :Yorgunluk, kaslarda güçsüzlük, sinir sistemi bozukluğu.
B2 VİTAMİNİ
Bira mayası, sebzeler, balıklar, meyve, kuru erik, buğday özünde ve az miktarda karaciğerde bulunur.
Yararları :Enerji üretiminde, görme fonksiyonlarının düzenlenmesinde, yaraların iyileşmesinde, yorgunluğun giderilmesinde etkilidir.
Eksikliği :Ağız ve dudak kenarlarında yaralar, yorgunluk.
B6 VİTAMİNİ
Karaciğer, kümes hayvanları, balık, patates, kuru fasulye, kepekli ekmek, sebze ve meyvelerde bulunur.
Yararları :Alyuvar oluşturur, besinleri enerjiye dönüştürür ve sağlıklı bir cilt dokusu olusu sağlar.
Eksikliği :Kansızlık, huzursuzluk.
B12 VİTAMİNİ
Karaciğer, et, yumurta sarısı, süt ve süt ürünleri dahil olmak üzere sadece hayvansal gıdalarda bulunur.
Yararları :Kanın yapısının korunmasını, saç köklerinin yapımını, sinir sisteminin düzenliliğinin korunmasını sağlamak.
Eksikliği :Kansızlık, sinir sistemi bozukluğu.
C VİTAMİNİ
Sebze ve meyvelerde bulunur.
Yararları :Yaraları iyileştirir ve dokuları yeniler, damak, dişeti, diş ve kemik dokusunun sağlıklı olmasını sağlar, bağışıklık sistemini güçlendirir.
Eksikliği :Diş eti kanamaları ve kan damarlarında dejenerasyon.
D VİTAMİNİ
Balık yağı, süt ve süt ürünleri, karaciğer, yağlı balıklar ve margarinde bulunur. Ana kaynağı ise güneştir.
Yararları :Kemiklerin gelişmesi ve büyümesinde, vücuttaki kalsiyum potasyum dengesinin sağlanmasında etkilidir.
Eksikliği :Raşitizm. ( Kemiklerde şekil bozukluğu)
E VİTAMİNİ
Bitkisel yağlar, yağlı tohumlar, margarin, yumurta, karaciğer, balık ve ette bulunur.
Yararları :Hücre yaşlanmasının yavaşlatılmasında, kırmızı kan hücreleri oluşumunda, üreme sistemi ve üreme hormonlarının düzenli çalışmasında etkilidir.
Eksikliği :Kansızlık
K VİTAMİNİ
Yeşil yapraklı sebzeler, meyveler, karaciğer, et, bitkisel yağlar ve balıkta bulunur.
Yararları :Kanın pıhtılaşmasını sağlamakta etkilidir.
Eksikliği:Şiddetli kanama.
NİASİN
Karaciğer, yağsız etler, kümes hayvanları, balık ve fındıkta bulunur.
Yararları :Karbonhidrat ve yağlardan enerji elde edilmesini sağlamak, sinir ve sindirim sistemlerini düzenli çalıştırmak.
Eksikliği :Sinir ve sindirim sistemi bozuklukları, deri hastalıkları.
SEBZELERDEKİ VİTAMİN KAYBINI ÖNLEMEK İSTİYORSANIZ
a- Satın aldığınız sebzelerin köklerini kesdikten sonra, önce yıkayın sonra doğrayın
b- Temizleyip doğradığınız sebzeleri bekletmeden pişireceğiniz yemeğin çerisine ilave edin.Bekletilen sebzelerde C vitamini kaybı olur.
c- Pişirme esnasında yetecek kadar su koyun yada buharda pişirin
d- Sebzeleri pişirirken renklerini korumak istiyorsanız asla soda eklemeyin. Çünkü C vitamini başta olmak üzere bir çok vitamin kaybı meydana gelir
e- Tüketeceğiniz kadar pişirin. Pişmiş sebze yemeği ne kadar çok bekletilirse vitamin kaybıda o kadar çok olur
f- Hazırladığınız salataların renklerini korumak istiyorsanız limon yada sirkeyi servis yapacağınız zaman koyun
g- Kök ve yaprakları birlikte yenilen sebzeler pişirilirken önce kökleri ince doğranıp tencereye konulmalı, yaprakları ise daha sonra ilave edilmeli
h- Satın alırken taze olmalarına dikkat edin
i- Sebzeler çok sıkı sarılmadan paketlerde, buzdolabının sebzeklik bölümünde yada derin dondurucuda uzun süre olmamak koşulu ile saklanmalıdır.
KISA SÜREDE PİŞİRİN
Fazla suyun içerisinde uzun süre pişen sebzeler şekil değişikliğine uğrarlar. Bunu önlemek istiyorsanız az su ile kısa zamanda pişirmelisiniz. Ayrıca bazı sebzeler daha keskin bazıları ise daha hafif kokulu olur. Orta derecede tatlı olan sebzelerin tadını korumak için az su ile pişirmelisiniz. Yada pişirme süresini azaltın. Keskin tadı olan sert sebzeleri ise doğrayarak yada tencerenin kapağını açık bırakarak pişirin.